We hebben nu een indicatie gekregen van hoe de interactie tussen verschillende mensen kan beschreven worden, net zoals we verklaringen kunnen terugvinden voor de meest mensonterende en zelfs 'absurde' taferelen zoals deze zich meermaals hebben voorgedaan in onze geschiedenis. Het valt moeilijk te ontkennen dat ze hebben plaatsgehad in een wereld die zich ook toen wellicht 'beschaafd' noemde, er stelt zich dan ook de vraag of we morgen niet terug in dezelfde situatie kunnen belanden? Een wellicht kleurrijk debat kunnen we hier volgen, een debat dat zich meer richt tot het dynamische proces dan dat een concreet praktische invulling wordt gegeven.
Goed en slecht
Onze evolutie komt dus met goed en slecht nieuws, zijn we dan werkelijk gedoemd en/of hebben we zelf de hand in welk scenario het wordt? En belangrijker, welke stuwkrachten en/of gevaren geven voeding aan het doemscenario, en hoe kunnen we het tij keren? Zoals altijd zijn er mensen die zich over deze vragen bekommeren, net zoals ze ons trachten te waarschuwen voor het nakende gevaar om op deze manier wakker te worden voor het alternatief. Zo vinden we een meer dan evenwichtige beschrijving in het boek van Ervin Laszlo, het Chaospunt. Ook dit werk heeft ons geïnspireerd om een andere wending te nemen, samen met zoveel anderen die een sociaal duurzame samenleving koesteren. Echter, de keuze om een andere wending te nemen is één zaak en nobel, het is nog een ander om wakker te blijven voor allerhande donderwolken die op ons afkomen, geen prettige gedachte maar niet mis te begrijpen als we naar hedendaagse tendensen kijken. Wat weten we over het zogeheten financiële omslagpunt? En hoe verhoudt het financiële omslagpunt zich tot het idee van een monetaire reset? Het boek van Ervin Laszlo kunnen we u ten zeerste aanbevelen, een beeld met vingerwijzende tekst waarna we Ervin Laszlo aan het woord laten over het financiële omslagpunt.
Oriëntatie
In de moderne systeemtheorie bepaalt chaos de toestand van een systeem waarin zijn stabiele cycli plaatsruimen voor complexe, schijnbaar ordeloze gedragingen. Een chaos-venster is een periode waarin iedere invloed of prikkel van buitenaf tot dusdanige proporties kan worden ‘opgeblazen’ dat bestaande tendensen erdoor worden veranderd en er nieuwe tendensen ontstaan. Het ‘chaospunt’ is de cruciale toestand waarop tendensen die tot de huidige toestand van het systeem hebben geleid ineenstorten en het systeem niet meer kan terugkeren tot zijn vroegere toestanden en gedragsmodi, maar onomkeerbaar wordt gelanceerd langs een traject met een aangepaste structuur en bijhorende modus operandi.
Financieel omslagpunt (2006)
Oppervlakkig bezien is de onhoudbaarheid van de groei in de economie van de wereld niet opvallend. Ondanks problemen, periodieke crises en door schokken veroorzaakte interrupties houdt de economische groei aan, althans, in monetaire termen . De nabije toekomst ziet er dan ook zonnig uit. Voor en na 2004, een jaar met de beste mondiale groei sinds dertig jaar, heeft het Internationaal Monetair Fonds een groeiprognose van 4,3 procent voor de komende jaren gepubliceerd. Kritisch bezien wordt het echter duidelijk dat de huidige groeipatronen – geconcentreerd in de Verenigde Staten, China en een paar Aziatische economieën – niet in stand te houden zijn. Ze verstoren het evenwicht in de internationale economie in ernstige mate. Zo eenvoudig mogelijk gezegd, de VS consumeren te veel en exporteren te weinig. China en de andere Aziatische landen daarentegen consumeren te weinig en exporteren teveel. Het gevolg is dat de VS een tekort op de handelsbalans hebben. De waarde van de geïmporteerde goederen is veel groter dan de waarde van de goederen die zij exporteren. Voor China en de andere Aziatische landen geldt juist het omgekeerde, zij hebben een groeiend overschot op hun handelsbalans, omdat de waarde van hun export de waarde van hun import overtreft. Het huidig tekort op de Amerikaanse handelsbalans bedraagt 760 miljoen dollar, wat overeenkomt met meer dan 6 procent van het BNP. Tegelijkertijd zijn de geaccumuleerde reserves van de Aziatische centrale banken snel gestegen van 509 miljard dollar in 1996 tot 2.300 miljard dollar eind 2004. Dit komt voornamelijk door de groei van de Chinese reserves in dollars (van 213 miljard dollar begin 2002 tot 704 miljard dollar eind juli 2005).
Amerikaanse dollars zijn nu nog een gewaardeerde muntsoort. Meer dan tweederde deel van de mondiale geldreserve wordt aangehouden in dollars. Daarom kunnen oplopende schulden van de Verenigde Staten worden gefinancierd door meer dollars uit te lenen. Centrale banken met grote reserves aan buitenlandse valuta, zoals China, Japan en andere Aziatische landen, worden in feite gegijzeld door de Amerikaanse fiscale politiek. Zij beseffen dat een weigering om hun dollarreserve verder te laten groeien – om van een vermindering daarvan maar te zwijgen - de dollarkoers onder zware druk zou zetten, waardoor zij enorme verliezen op hun reserves zou lijden. Daar komt nog bij dat een dollar met geringere koopkracht hun export naar de VS zou afremmen, hetgeen tot werkloosheid zou leiden en het gevaar van een recessie kan uitlokken. Dat zijn allesbehalve welkome vooruitzichten. Echter, hoe lang blijft de wereld nog bereid de Amerikaanse overbestedingen te financieren ? Het financiële evenwicht raakt steeds verder verstoord en het is slechts een kwestie van tijd voordat het punt is bereikt waarop er een correctie MOET plaatsvinden. De centrale bankiers beseffen heel goed dat er maar één alternatief is voor een plotselinge en pijnlijke correctie, namelijk een radicale overstap naar een andere reservemunt. Als dat gebeurt, zouden de Amerikanen hun tekorten in dollars niet meer kunnen financieren, waardoor de Amerikaanse economie met een schok zou worden geconfronteerd die vergelijkbaar is met die welke recentelijk tot de ineenstorting van de Argentijnse economie heeft geleid. Dit zou wereldwijde repercussies hebben. In de Economic Outlook 2005 van het IMF wordt erop gewezen dat het niet langer de vraag is of de wereldeconomie zich zal aanpassen, alleen hoe deze aanpassing zich zal voltrekken. Als er met de nodige maatregelen voor een geleidelijke aanpassing wordt getalmd, zal dat tot een abrupte correctie leiden. Zoiets zou deel uitmaken van het omslagpunt voor de volledige wereldeconomie, of deze omslag misschien zelfs uitlokken. (Ervin Laszlo)
Het exploot van Ervin Laszlo dateert van 2006, inmiddels zijn we al een crisis verder en komt het IMF met berichten dat een wereldmunt soelaas kan bieden, niet meer dan terecht. Of dit morgen dan ook in orde komt, wordt hier niet gezegd maar alleszins wordt hiermee de dreiging van een andere reservemunt dan de USD afgewend. En sterker, een wereldmunt betekent ook dat alle valuta-oorlogen zouden overstegen worden, enkel dit betekent een hele metamorfose van het monetaire landschap. Het contrast met heden is dermate groot dat we inderdaad kunnen spreken over een paradigmaverschuiving, een wereldmunt is immers ongezien in de menselijke geschiedenis. Een eenvoudige muisklik geeft ons onderstaande informatie.
IMF stelt één-wereldmunt als officieel einddoel (2011)
Er wordt al heel lang over geschreven en internationale politici en officials hebben het sinds het begin van de financiële crisis in 2008 regelmatig gesuggereerd, maar nu is het dan écht zover: het IMF heeft in een officieel rapport gesteld dat er één-wereldmunteenheid moet komen, omdat dit de beste manier zou zijn om de ‘stabiliteit van het Internationale Monetaire Systeem’ (IMS) te bewaren. Volgens het IMF moet de hele wereld samengetrokken worden in één financieel systeem omdat de onafhankelijke landen niet in staat zijn gebleken om hun begrotingstekorten voldoende terug te dringen of om hun overschot op de juiste manier aan te wenden.
De groeiende onbalans die dit veroorzaakt maakt het huidige financiële systeem kwetsbaar voor schokken, en is daarom ‘uiteindelijk voor ons allemaal onhoudbaar’. ‘De wereldcrisis van 2008/2009 heeft -hoeveel het ook gekost heeft- de internationale monetaire stabiliteit niet in gevaar gebracht, en het IMS staat niet op de rand van instorten. Dat gezegd heeft het huidige systeem ernstige gebreken waardoor het verzamelen en creëren van (financiële) reserves wordt mogelijk gemaakt en gevoed. Uiteindelijk is dit beleid onhoudbaar en wordt het systeem -totdat het wordt omgekeerd- blootgesteld aan risico’s en schokken die in een hervormd systeem kunnen worden geminimaliseerd,’ aldus het in april 2010 verschenen rapport. ‘De opbouw van reserves is het afgelopen decennium dramatisch versneld, met name sinds 2003/2004. Aan het einde van 2009 waren de reserves gestegen tot 13% van het wereld-BNP; dat is meer dan 50% van de totale import van goederen en diensten en een verdubbeling ten opzichte van het jaar 2000. In de opkomende markten groeiden de reserves tot 32% (26% exclusief China) van hun BNP, en 27 van de top-40 reservehouders nemen 90% van alle reserves voor hun rekening en kenden een tweecijferige groei in de periode 1999-2008… Daarnaast is meer dan de helft van alle reserves in het bezit van slechts vijf landen.’ In eerste instantie lijkt de oplossing gelegen in een nauwere internationale samenwerking door middel van bijvoorbeeld Special Drawing Rights (SDR). Het IMF-rapport concludeert echter dat uiteindelijk de invoering van een wereldwijde munteenheid het meest logisch is, aangezien SDR slechts een rekenmethode is die gebaseerd is op de vrijelijk te gebruiken valuta van de lidstaten, en niet een munteenheid op zichzelf is. ‘Van SDR naar Bancor (de Bancor was in 1944 de naam voor een eventuele wereldmunt die werd voorgesteld door misschien wel de beroemdste econoom aller tijden, de Brit J.M.Keynes). Een recent besproken beperking van de SDR is dat het geen valuta is. De waarde van de SDR blijft nauw verbonden met de omstandigheden en prestaties van de belangrijke deelnemende landen. Een meer ambitieuze hervorming zou het verder bouwen op eerdere ideeën zijn door in de loop van de tijd een wereldmunt te ontwikkelen. Ter ere van Keynes zou deze bijvoorbeeld de Bancor kunnen worden genoemd.’
Hoewel het IMF denkt dat de invoering van deze wereldmunt pas op de lange termijn zal kunnen plaatsvinden, wordt er één voorbehoud gemaakt waardoor dit mogelijk toch veel sneller zou kunnen gaan gebeuren: ‘… mits een dramatische verandering in de wil voor meer internationale samenwerking.’ Een dergelijke ‘dramatische verandering’ zou er natuurlijk heel goed kunnen komen als inderdaad blijkt dat het huidige zogenaamde economische ‘herstel’ vals blijkt -zelfs in de reguliere media wordt hier nu langzaam gewag van gemaakt- en de volgende, waarschijnlijk veel ernstigere fase van de wereldwijde financiële/economische crisis vrijwel alle landen in grote problemen zal brengen. (bron)
Catastrofe
Dit artikel zegt veel, het zegt echter niet dat een ineenstorting definitief tot het verleden hoort maar het IMF beseft maar al te goed dat een volgende crash heel de wereld kan raken, net zoals in het exploot van Ervin Laszlo. Positief bekeken, laat ons veronderstellen dat we inderdaad al een wereldmunt gebruiken, wat dan met alle schulden? Schulden lossen niet op door de invoering van een wereldmunt, hooguit veranderen de getallen in nominale zin, niet in relatieve zin. Het idee van een monetaire reset komt hier dan ook als een geschenk, samen met de invoering van een wereldmunt kunnen we nu ook alle schulden herleiden tot nihil. Althans, we hebben de technische mogelijkheden, de vraag stelt zich of we het als maatschappij dan ook willen overwegen. Wie doet wat, en wanneer? En waarom niet?
(03) vorige
(05) volgende