Na het theoretisch toepassen van de omgekeerde logica zijn we ons bewust geworden dat alle schulden op een louter technische manier kunnen opgelost worden, dit zonder koopkracht- en/of kaptaalsverlies. Vervolgens hebben de omgekeerde logica terug omgedraaid in die zin dat onze oefening praktisch nog veel eenvoudiger kan, de cruciale schakel is het invoeren van 'neutraal geld'. Belangrijk voor de oefening is om een aantal zaken duidelijk te onderscheiden, in het andere geval wordt de oplossing uit de aandacht verdreven en gaan we voorbij aan wat dit alles betekent. Zo eenvoudig mogelijk:
(1) Is een tabula rasa voor het schuldencomplex technisch mogelijk? => Ja
(2) Wie of wat hebben we nodig om dit te realiseren? => politiek (in een democratie derhalve ook de bevolking)
(3) Wat zijn de gevolgen? => Afhankelijk van correcte integratie, doelstelling en modus operandi.
Geen twijfel
Over (1) bestaat er geen twijfel, dit kunnen we allemaal empirisch waarnemen aan de hand van het vereenvoudigde model. Het zegt ons uiteindelijk dat er iets anders is waardoor we dit maatschappelijk niet doorvoeren, een indicatie van de sociale impact kan helpen bij dit bewustwordings- en/of transformatieproces maar hiermee is de klus nog niet geklaard. Punt (2) en (3) zijn eerder simultaan te beschouwen, in de eerste plaats zijn onderzoek en dialoog hiervoor noodzakelijk. Onze ervaring leert echter dat er in dit proces nog een aantal mijlpalen getrotseerd dienen te worden, één daarvan is wat we zonder probleem de 'magie van het verdampende' geld kunnen noemen, een uiterst hardnekkige conditionering/overtuiging. We herhalen ons beeld om dan dieper in te gaan op dit psychische fenomeen.
Interpretatie
Het is raadzaam om goed dit beeld te interpreteren, wanneer we spreken over de toevoeging van 'neutraal geld' dan kunnen we dit ook anders belichten. Een andere manier om hetzelfde te zeggen is dat we de schulden afboeken naar een soort van 'bad bank' (die vertegenwoordigd wordt door de rekening 'reset (EV3)'). Deze rekening zou kunnen gezien worden als het afsluiten van een periode van schuld waardoor een nieuwe realiteit zich kan ontvouwen. Of schulden definitief uit het wereldbeeld zullen verdwijnen is nog een andere kwestie, het is wel zo dat de oefening herhaalbaar is. Het mag denkelijk voor zich spreken dat de oefening ook gespreid in de tijd kan verlopen, in een volledig electronisch gestuurd monetair systeem kunnen we principieel doen wat we willen. Elke actie is voor interpretatie vatbaar en te beschouwen binnen het doel, een doel dat kan variëren per persoon en/of groep van personen.
Magie
Met de 'magie van het verdampende geld' verwijzen we naar de simplistische stelling dat de prijzen automatisch zullen stijgen bij invoer van neutraal geld (ic afboeking van de schulden). Uiteindelijk wil dit zeggen dat er nooit genoeg geld zal zijn, telkens wanneer er geld wordt toegevoegd dan zou het geld 'opgaan' in de prijzen en dat alsof er magie in het spel zit. Economisch gezien is dit een stelling die geen rechtsgeldigheid kent, veel genuanceerder is te zeggen dat dit een gevolg is van het soort economie dat we hanteren (een kwestie van gedrag en ontwikkeling, een kwestie van systeemconfiguratie). Tenslotte, ook nu wordt regelmatig geld toegevoegd aan het economische circuit, net zoals andersom het geval is. Het grote verschil is dat nu alle schulden verdwijnen, dit is onvergelijkbaar anders waardoor dan ook een ander soort economie en een aangepaste gedragsmodi kan ontstaan.
Suggestie
Om dit debat luister bij te zetten, is het een leuke suggestie om ons in de plaats te zetten van het monetaire beleid. Anders gezegd, wat zouden we doen moesten we alle touwtjes in handen hebben? Onze doelstelling en bijhorende manier van denken zal dan het debat in deze of gene richting duwen. Inlevingsvermogen en verbeeldingskracht zijn dan vereist om de verschillende scenario's in kaart te brengen, dit is eerder een kwestie van logisch boerenverstand dan dat onwrikbare natuurwetten hier aan de basis liggen. Hij/zij die het meest dominant is, zal de grootste impact hebben waarop anderen hun strategie zullen aanpassen, desgevallend in opstand komen om deze machtspositie te ondermijnen. Als iemand al het geld naar zich toe wil trekken dan krijgen we een totaal andere situatie dan bij een co-creatieve economie waar geproduceerd wordt in functie van onze behoeften. Het mengen van verschillende doelen induceert vrijwel automtisch nogal wat turbulentie, onzekerheid en/of verwarring, het wordt dan kunst om een en ander te synchroniseren opdat het vertrouwen hersteld kan worden.
Rigiditeit
Een reden waarom het geld zou 'verdampen' is te vinden in een rigide vertaling van de Fisher vergelijking, het simplistisch conformeren aan de vergelijking waardoor elke flexibiliteit ondermijnd wordt. De Fisher vergelijking dient gezien te worden als een werkmiddel om het monetaire beleid te sturen, als er binnen het systeem teveel onevenwichten bestaan dan kan een correctie doorgevoerd worden. Simpelweg stellen dat alle prijzen stijgen - net omwille van de vergelijking - is daarom een platitude, het plaatst een rem op het denken en beoogde herstelproces. Sterker nog, als de Fisher vergelijking wel strikt zou toegepast worden dan zouden ceteris paribus de prijzen moeten dalen bij een stijgende wereldbevolking, dit staat in schril contrast met de continu inflatoire economie zoals we die anno 2014 onderhouden. De simplistische stelling dat prijzen zouden stijgen gaat ook voorbij aan de andere variabelen in de vergelijking, het wel/niet stijgen kent geen geldigheid behalve een aanname als gevolg van een gecultiveerd gedrag waardoor de zogeheten 'ratrace' ontstaat.
Monopoly
Een andere reden voor het verdampen van het geld ligt gelegen in hoe we onze economie georganiseerd hebben, vandaag is dat vergelijkbaar met een monopolyspel waarbij getracht wordt zoveel mogelijk bezit en geld te vergaren. Zoals altijd dienen we op te letten dat we niet het kind met badwater wegsmijten, een dergelijke configuratie heeft het grote voordeel dat we in versneld tempo welvaart kunnen opbouwen, het werkt immers concurrentie in de hand. Nadelig is dat het kan leiden tot z'n pathologische gedaante, het spel gaat dan voorbij aan z'n doelstelling maar dat beseffen we niet altijd. Het spel biologeert ons dermate dat we geen oog hebben voor de neveneffecten, een dergelijke modus operandi heeft een effect op de prijzen in die zin dat iedereen zo snel mogelijk een deel van het neutrale geld zal willen bemachtigen. Dit is makkelijk te vangen in een beeld:
Onvergelijkbaar
Zo eenvoudig mogelijk, als het monopoly is dan zullen de prijzen bliksemsnel stijgen, hoe sneller een deel van het geld bemachtigd kan worden hoe meer koopkracht in die periode. Naarmate de prijzen stijgen en de vergelijking in evenwicht komt, hoe minder lucratief aangezien de situatie zich hersteld zoals voorheen. In schril contrast, binnen de co-creatieve modus operandi werkt geld voor ons, dit is onvergelijkbaar met heden. Het nieuwe paradigma vertalen binnen het oude paradigma is dan ook niet mogelijk, de monetaire reset is dan ook te zien als een katalysator in dit transformatieproces, een beter begrip vereist een mentaliteitswijziging en aangepaste doelstelling. Om richting te geven aan dit proces kunnen we werken met nieuwe rekeningen opdat de prijzen niet opnieuw het geld zouden laten verdampen. Een en ander zien we in onderstaand beeld:
Sociale impact
Door de invoering van een 'sociaal duurzame kas (M3)' kunnen we voorwaarden stellen aan de besteding van de gelden, op deze manier kan sociaal ondernemerschap meer in de schijnwerpers gezet worden. Het geld wordt dan niet onmiddellijk in het economische circuit gebracht, tegelijkerktijd ontstaat de mogelijkheid om via herscholing een nieuwe modus operandi aan te leren. Het belangrijkste aspect is alvast dat de druk van de schulden wegvalt, we weten immers met zekerheid dat er een alternatief bestaat om ze op te lossen. Een verschillenanalyse tussen de twee scenario's ('wegwerken' versus 'oplossen' schulden) zal snel de sociale impact duidelijk maken, quasi letterlijk een wereld van verschil (cfr Thomas Kuhn). Voor nu kunnen we slechts het debat aanwakkeren, het beeld laat ons zien dat het steeds eenvoudiger wordt, het is kunst om hier creatief mee om te springen opdat de transformatie vreedzaam kan verlopen. Althans, dit op voorwaarde dat we een co-creatieve maatschappij als nieuw doel aanvaarden, een kwestie van democratische keuze.
(06) vorige
(08) volgende