We hebben het al vaker gezegd, er is geen nood om het ‘warme wiel’ opnieuw uit te vinden. Met deze uitspraak willen we verwijzen naar het immense aanbod aan prachtig studiemateriaal waarop we kunnen terugvallen voor (zelf)onderzoek. In laatste instantie kunnen we hier elementen aan toevoegen maar dat is – gezien de overvloed aan informatie – een hele opgave. Ideeën kunnen in het eigen gedachtegoed opborrelen, pas veel later kan blijken dat ze al eens bedacht werden maar nooit echt doorstroming vonden tot het collectieve bewustzijn. Wie zoekt, vindt. Op deze manier worden we wakker voor het eenvoudige feit dat er werkelijk geen gemis is aan bevrijdende alternatieven, toch blijven ze – vrijwel anoniem – in de schuif liggen. Het is ontnuchterend, een minderheid mag het alternatief promoten, in een democratie kan dit – paradoxaal genoeg – een zeer frustrerende bezigheid worden. Het is knap lastig om te moeten (h)erkennen dat onze democratie faalt, niet omwille van het liberalisme maar omwille van de kaping door ego- en etnocentrisme. En dat is een totaal ander verhaal, het maakt van onze democratie een welvaartsdictatuur. Samengevat, de kapitalist rijdt op communistische wegen om z’n buit binnen te halen, in de goot ligt de wegwerpmens. En zo de uitspraak luidt, de winnaar heeft duizend vaders, de verliezer is een wees, het is finaal een eenvoudig verhaal.
Tijdloos
‘Ongekend is onbemind’ staat hier op z’n plaats, dit is het pijnlijke lot van sociaal innovatieve ideeën, er ontbreekt een draagvlak en de bereidheid om ze volwaardig te cultiveren. Naargelang inhoud kan zelfs het totaal tegenovergestelde ontstaan, niet omwille van het idee op zich dan wel de psyche die als het ware een loopje neemt met zichzelf. Dit bizarre fenomeen vinden we terug in allerhande citaten, niet als boutades in de marge maar dat wat dagelijks ervaren kan worden. We herinneren Thomas Kuhn die stelde dat wetenschap niet zoekt naar waarheden dan wel onwaarheden blootlegt, het Reverse Debt System (RDS) is daar een praktische getuigenis van. Het RDS impliceert geenszins enige vijandigheid, het wil een middel zijn dat ons allen dient zonder de intentie om absoluut naar schuldigen te zoeken. Het RDS is een technische remedie voor een technisch probleem, neutraal en tijdloos in haar objectief wetenschappelijke hoedanigheid. De magnitude van het schuldencomplex en vooral de impact op onze welzijnsbeleving doet ons spontaan ijveren voor meer bespreekbaarheid, louter een kwestie van respect voor de universele verklaring voor de rechten van de mens (UVRM). Praten over ethiek is echter een heikele zaak, het beroert het innerlijke waardoor een onbehaaglijk gevoel kan ontstaan. Zijn we onderweg iets vergeten of speelt ‘het systeem’ een spelletje met ons?
Who's fooling who?
Verbazing wordt gewekt wanneer we zien hoe eenvoudige ideeën telkens opnieuw gekaderd wordt binnen andere gedachtestromingen die elke ware progressie stagneren, zelfs afbreken. Niet in het minst wordt een traumatisch verleden aangegrepen om het pleit te beslechten en dat alsof een vreedzaam sociaal innovatief idee een nieuwe Holocaust aankondigt. Het blijkt een schromelijke vergissing om te denken dat bevrijdende alternatieven vlotjes doorgang kennen wanneer ze vrij aangeboden worden, de realiteit zegt totaal anders. Proefondervindelijk worden heel wat citaten en wijsheidspreukjes – als bij wonder – plots veel duidelijker, de ratio laat zich hier kennen op een wel heel vreemde manier. Zijn we het slachtoffer van een dogma zonder weerga of is er meer aan de hand? Anders gezegd, het mag congruent genoemd worden dat de hedendaagse economische crisis ons een minder prettig gevoel geeft, het verhaal wordt heel anders als we eigenhandig sociaal innovatieve ideeën uitsluiten. Op dat moment zitten we – misschien niet eens bewust hiervan – met z’n allen in een meelijwekkend bootje de frustraties op elkaar te projecteren, het evolutionair evidente blijft echter buiten het aandachtsveld. Wel, het vaart, waar naartoe? Hoe kunnen we op deze manier ooit tot een doorbraak komen? Aan informatie en alternatieven ontbreekt het niet, wie dat wil ontkennen wordt vriendelijk geadviseerd in de spiegel te kijken, who’s fooling who?
Het ergste moet nog komen
Moeten we – zoals velen zeggen – eerst nog eens kapseizen om dan te zeggen dat we het al lang wisten? Of wordt het mogelijk ons te behoeden voor – laat ons eerlijk blijven – een pijnlijke nederlaag voor het intellect dat we pretenderen volwassen te gebruiken? Of had Schopenhauer dan toch gelijk en moeten we – willens nillens – nog een aantal fasen trotseren alvorens het alternatief enige (h)erkenning kan krijgen? Z’n stelling komt frappant waarachtig over, hij stelde namelijk dat elke waarheid drie fasen doorloopt, in fase (1) wordt ze belachelijk gemaakt, in fase (2) krachtdadig tegengewerkt en pas dan fase (3) waarin ze als vanzelfsprekend aangenomen wordt. Een meer dan interessante vraag stelt zich wanneer fase (1) dan zou moeten aanvangen, is dat pakweg tachtig jaar geleden toen soortgelijke initiatieven ook niet maatschappelijk gehonoreerd werden? Als dat zo is, wanneer zouden we dan klaar zijn voor fase (3)? Of moeten we dan toch het werk van Erich Fromm ernstig nemen, als angst een slechte raadgever is dan voorspelt angst voor vrijheid niet veel goeds, het wordt dan vastklampen aan dat wat we nu net zouden moeten loslaten. Wie zal het zeggen? En sterker, wie durft het zeggen? Wordt het niet alsmaar pijnlijker om de wereld nuchter te beschouwen, zoeken we daarom niet naar een vluchtweg om deze bikkelharde confrontatie te vermijden? Ligt er dan toch een diep schuldbesef in ons gelegen, iets waar we liever niet aan herinnerd worden maar tegelijkertijd wel cultiveren tot de bom barst? Waar is de speelsheid van het kind in ons naartoe, versmacht door het creatieve intellect dat zichzelf in de maling neemt? Moet het ergste nog komen?
Harde noot
In volledige tegenstelling tot het doorbraakscenario lijken we door al deze onzekerheden nu net een doemscenario te ambiëren, we nemen aan dat hier geen doelbewustheid in te vinden is maar toch blijven we allerhande destructieve tendensen cultiveren. Het is alsof de ratio worstelt met zichzelf en zich niet gewonnen wil geven aan verzoenende alternatieven, in het verlengde een reeks rationaliseringen (en erger) die niet laten vermoeden dat co-creatieve samenwerking een menselijke eigenschap is. Wederom geen gebrek aan verklaringen, een en ander vinden we terug in de zogeheten overkoepelende waarheid, hieruit blijkt dat het bijzonder moeilijk is om de waarheid te (h)erkennen als waarheid. Een harde noot om te kraken, zoveel mag duidelijk zijn. Genuanceerder, het lijkt een zware dobber om te moeten beseffen dat we strijd leveren tegen een probleem dat in werkelijkheid geen probleem is, mits de bereidheid tot oprechte samenwerking verdwijnt het probleem als sneeuw voor de zon, letterlijk. Het tijdloze en neutrale kenmerk van het RDS laat echter niets aan het toeval over, technisch is er geen probleem om ons te verlossen van een schuldenberg die heel onze samenleving teistert. Op z’n zachtst gezegd wekt deze situatie een gevoel van onbehagen, een gewetenskwestie waar we misschien liever niets van weten omdat het een haast ondraaglijk schuldgevoel zou kunnen opwekken. Hoe dan ook, in alle wetenschappelijke nuchterheid zijn we getuige van een spel dat geenszins strookt met de afspraken in de UVRM, het tegendeel vormt de realiteit.
Gezichtsverlies
Dat het een harde noot is om te kraken mag helder worden wanneer we naar een aantal neveneffecten gaan kijken, dit is een kwestie van inlevingsvermogen. Stel dat morgen het RDS wel opgenomen wordt in het maatschappelijke besluitvormingsproces, hoe moet deze boodschap dan verkondigd worden aan een bevolking die nietsvermoedend de instructies opvolgde van haar leiders die men zelf gekozen heeft? In een fase dat het vertrouwen in politiek al niet groots is, kan dit – als gevolg van een innerlijke woede die plots tot ontploffing komt – leiden tot minder vreedzame acties . Dat politiek hierdoor aan gezichtsverlies kan leiden, mag ook duidelijk zijn. Het is een uiterst netelige kwestie die best in alle volwassenheid, tact en diplomatie geregeld kan worden. Tengevolge deze ‘neteligheid’ wordt het al een loodzware opdracht om überhaupt het onderwerp ter dialoog te stellen, de materie werkt immers in op het geweten en dat is niet bepaald een prettige gedachte, dan misschien maar liever niet? Ter preventie van deze nadelige effecten is het dan ook sterk adviseerbaar om een degelijk transformatieplan op te stellen en de bevolking correct in te lichten over deze op zich positieve wending, in het andere geval riskeren we een volgende mondiale catastrofe. De keuzes zijn beperkt, leren we van de geschiedenis of herhaalt ze zich? Als een dubbeltje op z’n kant kiezen we voor ineenstorten of doorbreken.
Schizofrene turbulentie
De berichtgeving laat niets aan het toeval over, we hoeven maar te denken aan het idee dat de Russen en de Chinezen het niet zo goed kunnen vinden met de fiscale politiek van de VS. Dit scenario cultiveren zou heel de situatie nog absurder maken en dat alsof het leven een tragikomedie betreft, het is als zeggen dat onderwijs voor allen toch niet zo een best idee was. Een dergelijke stelling gaat natuurlijk een brug te ver, het is net andersom. De schizofrene turbulentie van het hedendaagse tijdsgewricht laat ons twijfelen, het IMF ziet in een wereldmunt een middel om ons te behoeden voor dat wat niemand wenst, langs de andere kant zien we – schijnbaar in voorbereiding op dat wat het IMF nu net vermijden wil – postkoetsen voorbij rijden met klompjes goud. Een muisklik verder lezen we dat we niet eens in staat blijken om arbeid correct te waarderen in economische statistieken. Wonderwel blijkt dat geen probleem, voeg simpelweg prostitutie en drugshandel toe aan de statistiek en de economie veert op, ook met een klik te vinden. Het geeft te denken, condooms worden fiscaal aftrekbaar om de economie te stimuleren en subsidies voor de drugshandelaar om kapitaal aan te trekken, de niet economisch gewaardeerde vrijwilligers in het opvangcentrum vinden we vooral toffe mensen, dat ook. We klikken verder, er wordt gepleit voor een post-autistische economie om het herstel in te luiden, misschien brengt het licht in de duisternis maar dat voor later. Eerst gaan we met z’n allen langer werken, de pc blijkt kapot en dan moet je al dat mailverkeer zelf ronddragen, duurt wel even. Alle gekheid op een stokje, er blijkt wel wat aan de hand, regressie en progressie manifesteren zich simultaan en de wereld lijkt te lijden aan een schizofrene persoonlijkheidsstoornis. Laat ons een keertje lachen, met ironie komen we al een heel eind, het is kunstig weglachen van dat waar we onmachtig tegenaan kijken. Hoe lang houden we zoiets vol vooraleer het lachen ons vergaat? Nee, dit zijn werkelijk geen prettige gedachten, mensen zijn rekbaar maar niet oneindig, laat ons eerlijk blijven en dat vooral niet op de spits drijven. Niet zomaar spreken insiders over een ‘tragische absurditeit’, dit is geen stelling om zomaar te slikken maar een welgemeende uitnodiging om ze tegen het ‘licht der waarheid’ te houden.
Niemand treft schuld
Maar hoe dienen we dit alles nu te interpreteren? En hoe gaan we verder? Moeten we nu een groot tribunaal oprichten om alle schuldigen te berechten of steken we de evolutionaire brug over naar een nieuwe wereld en vegen we de spons over het verleden? In onze verbeelding zou dit laatste een ideaal scenario zijn, een grote vergevingsoefening onder leiding van het dagende besef dat een onpersoonlijk systeem tot deze situatie geleid heeft, niemand treft schuld. Op deze manier kan het herstelproces zich veel sneller voltrekken, er zijn immers nog heel wat kloven die we moeten dichten om tot een redelijk evenwicht te komen. Maar wie gaat hierin het voortouw nemen, gaat politiek dan plots beseffen dat samenwerken veel eenvoudiger is? Of sterven we met de gedachte dat dit alles mogelijk is maar behoort tot een andere wereld en niet des mensen? Het brengt ons tot een verscheurende keuze. Kiezen we voor het eigen gewin met als risico dat het geweten ons niet met rust zal laten? Maken we ons immuun voor het leed van onze medemensen in de volle wetenschap dat het ook anders zou kunnen? Of nemen we ‘linea recta’ de vlucht naar andere oorden opdat we de realiteit niet langer onder ogen hoeven te zien? Of gaan we – zoals een aantal spiritisten – alles wegvegen onder een illusoire mat en prediken over onvoorwaardelijke liefde, een verhaal waarin de ontkenning zowaar nog transparanter geëtaleerd wordt? En dan is er nog de suggestie van ‘loslaten’ dat een nieuwe rage lijkt te zijn, wat zouden we dan moeten loslaten, ons eigen geweten en rechtvaardigheidsgevoel, elke vorm van menswaardigheid en wederzijdsheid in gedachte vermoorden misschien? Gaan we dan niet verder moeten als robotachtige planten zonder enig norm- en waardenbesef? Of gaan we als een stelletje kluchtzangers elkaars leven moeilijk maken om de tijd te doden? Misschien leidt zelfmoord wel tot bevrijding, een soort van welvoeglijke aanvulling tot de waan van de dag? Welke keuze wordt het?
Er is ook goed nieuws
Dat het in onze wereld niet onbreekt aan schema’s en rasters mag duidelijk zijn, ze krijgen pas betekenis als ze ook aandacht krijgen. Een ‘monetaire reset’ – waarbinnen het RDS begrepen kan worden – is een veel breder begrip dan de strikt empirische bewijslast laat vermoeden, onderhavig beeld geeft ons een impressie. Verschillende modellen kunnen gecombineerd worden, elk detail heeft z’n specifieke waarde en staat nooit los van het geheel. Tegelijk wordt duidelijk hoe verschillende aspecten elkaar niet steeds gunstig stemmen, het vormen van een globaal beeld leidt tot meer inzicht, net zoals we grenzen kunnen verleggen waardoor een ruimere visie zich kan ontwikkelen.
Een open poort
Een transformatieproces heeft tijd nodig, in de eerste plaats moet er ontvankelijkheid voor getoond worden en de bereidheid tot diepgaander beschouwing. In het andere geval zal een schema slechts een onbeduidend geheel aan data bevatten en ook niet meer dan dat, een vaagheid zonder inhoudelijk begrip. Voor de bespreking van een ‘monetaire reset’ is dat niet anders, welzijnsbevorderende informatie kan dan misschien wel aangeboden worden, zonder aandacht ontgaat het ons volkomen waar een schema naar verwijzen wil. Op deze manier lopen we het risico om blind te blijven voor unieke kansen, een proces dat bemoeilijkt wordt door de mentaliteitswijziging die hier inherent deel van uitmaakt. In het verlengde verzanden we vaak in ‘chaosdenken’ en ‘non-dialoog’, het synchroniseren van schijnbaar onverenigbare cognities vergt dan ook nauwgezette aandacht om überhaupt tot een doorbraak te kunnen komen. Met biflatie openen we een poort naar een wereld met ongeziene (monetaire) flexibiliteit, hiermee kunnen in de eerste plaats monetaire kloven gedicht worden. Op deze manier kunnen we veel makkelijker het redelijke evenwicht herstellen opdat een wereld ontstaat waarin mens, welzijn en milieu centraal komen te staan. Het goede nieuws is dat het werkelijk niet ontbreekt aan technische middelen, zijn we ook bereid om de spreekwoordelijke knop om te draaien? Maar misschien blijft dit alles bij een wensdroom? Het valt echter moeilijk te ontkennen dat het mogelijk is. To think about?
(24) vorige
(26) volgende